ΑΝΤΩΝΗΣ ΡΟΥΠΑΚΙΩΤΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων):
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι τιμή μου να παρουσιάζω στη Βουλή των Ελλήνων τις προγραμματικές θέσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα τρίπτυχο που δεν προσδιορίζει μόνο έναν εύληπτο συμβολισμό, αλλά αναδεικνύει κυρίως τα τρία πεδία, στα οποία διακινείται η απαίτηση του πολίτη, η αγωνία του πολίτη για αξιόπιστη δικαιοσύνη, για διαφάνεια που εδραιώνει τον κοινωνικό διάλογο, για ανθρώπινα δικαιώματα που δεινά δοκιμάζονται, ιδίως στα εργασιακά. Αυτά που κονιορτοποιήθηκαν με την εφαρμογή διατάξεων του μνημονίου ή με την επίκληση αυτών, όπως είναι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, η μετενέργεια, η επεκτατικότητα της συλλογικής σύμβασης, η επιλογή του καλύτερου όρου, ο ΟΜΕΔ. Είναι φροντίδες και χρέη αυτά για την Κυβέρνηση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι αέναη η προσδοκία του ανθρώπου από όταν μέτρησε τα πρώτα βήματά του στη γη, αναζητώντας δικαιοσύνη, με διάθλαση στην κοινωνία και δίνοντας το περιεχόμενο για κοινωνική δικαιοσύνη. Παρούσα είναι και η απαίτηση σήμερα του Έλληνα πολίτη για αξιοπιστία. Η δικαστική εξουσία -έτσι την ορίζει το Σύνταγμα- δεν είναι μόνη στον ωκεανό. Συνυπάρχει με άλλες εξουσίες. Και συνυπάρχοντας με άλλες εξουσίες, έχει την παθογένεια και των άλλων κρατικών εξουσιών. Και επιπρόσθετα, δέχεται στο χώρο της τις τοξίνες εκείνες από τις άλλες εξουσίες, με συνέπεια να προσδιορίζονται στις συμπεριφορές και να δημιουργούνται στις λειτουργίες της. Έτσι, στο αίτημα του πολίτη για γρήγορη και αξιόπιστη δικαιοσύνη λέμε: «Πώς; Όταν δεν υπάρχουν οι συνθήκες, δεν υπάρχουν οι άνθρωποι;». Είναι γνωστά στους παλαιότερους από σας.
Μόνο που εγώ θα σας πω κάτι που μπορεί να μην είναι γνωστό. Για παράδειγμα, θα σας πω ότι, επειδή λείπουν γραμματείς, υπάλληλοι -γιατί απολύθηκαν χιλιάδες σε εφαρμογή των τελευταίων διατάξεων- έχουμε ειρηνοδικεία –και γόνιμα ειρηνοδικεία- όπου βλέπετε την ταμπέλα: «Κλειστό. Τα κλειδιά απέναντι στο αστυνομικό τμήμα». Ή θα δείτε ειρηνοδικείο όπου δεν υπάρχει υπάλληλος. Και εκεί επιστρατεύεται η καθαρίστρια, εγγράμματη ούσα, για να προσφέρει τις υπηρεσίες. Ή θα πάτε στα Δικαστήρια του Πειραιά και θα δείτε ότι εκεί συμφύρονται οι πάντες. Στενάζουν στην κυριολεξία οι υπάλληλοι στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά. Αυτά είναι ζητήματα. Και μπορεί να μιλάμε με μεγάλη ευχέρεια για δικαιοσύνη. Το πώς είναι το δύσκολο. Εδώ αναδεικνύεται και το χρέος της πολιτείας.
Εμείς προωθούμε μια διαδικασία μετατάξεων όσο ο νόμος το επιτρέπει. Προωθούμε την επιμήκυνση του χρόνου, θα λέγαμε, προκειμένου οι νέοι και οι νέες που πέτυχαν σε ένα διαγωνισμό να ενταχθούν στο δικαιακό μας σύστημα ως δικαστικοί υπάλληλοι. Πώς είναι δυνατόν, όμως, να μιλάμε για επιτάχυνση της δικαιοσύνης, όταν σε εφαρμογή αυτών των διατάξεων αποκόπηκαν τα οδοιπορικά στους κλητήρες, στους υπαλλήλους που επιδίδουν τις αποφάσεις;
Τότε πώς θα τρέξουν οι προθεσμίες; Πώς θα επιταχυνθεί η δικαιοσύνη; Μιλάμε για τέτοια ζητήματα.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πόλεις καλά κτήρια. Πηγαίνετε και πάλι στον Πειραιά. Δείτε πού στεγάζεται το Διοικητικό Πρωτοδικείο και το Ειρηνοδικείο.
Και ενώ αυτή είναι η κατάσταση με προτροπή του Προέδρου του Διοικητικού Συλλόγου Πειραιά πήγαμε και είδαμε το παλαιό καπνεργοστάσιο ΚΕΡΑΝΗ. Νομίζαμε ότι θα δούμε ό,τι ο χρόνος άφησε. Είδαμε όμως ένα πολυτελέστατο κτήριο διαρρυθμισμένο γιατί, λέει, ότι εκεί προοριζόταν από το 2005 να μεταφερθεί το τάδε υπουργείο. Δεν συμφωνήθηκε όμως γιατί είπαν μετά ότι θα μεταστεγαστεί το άλλο υπουργείο. Και όμως από το 2005 αυτό το πολυτελές είναι κλειστό. Αν σκεφθείτε ότι το ελληνικό δημόσιο για τα δικαστήρια σε ποικίλες περιοχές –και όχι τις καλύτερες του Πειραιά- καταβάλει 1.300.000 ευρώ το χρόνο και αν σκεφτείτε ότι η μεταστέγαση όλων των δικαστηρίων σε αυτό το περίλαμπρο κτήριο θα στοίχιζε μόνο 2,5 εκατομμύρια, μπορείτε να αντιληφθείτε πλέον τις συνέπειες μιας αβελτηρίας, αλλά και το χρέος της πολιτείας απέναντι στη δικαιοσύνη.
Η μηχανοργάνωση είναι πάντα ζητούμενο. Γίνονται βήματα. Για μας είναι στόχος, έτσι ώστε οι ανθρώπινες συνθήκες να διασφαλιστούν αλλά και η επιτάχυνση της δικαιοσύνης να είναι πραγματικότητα. Αυτές είναι οι συνέπειες, κυρίες και κύριοι. Έχουμε φτάσει στο σημείο να εκκρεμούν χιλιάδες υποθέσεις στα δικαστήρια. Εκκρεμούν 440.000 στα διοικητικά δικαστήρια της χώρας. Για να καταθέσει ένας δημόσιος υπάλληλος ή υπάλληλος δημόσιου οργανισμού μια αγωγή θα πάρει δικάσιμο μετά πενταετία. Για να καταθέσει ένας εργαζόμενος μια αγωγή να διεκδικήσει τις αποδοχές του θα πάρει δικάσιμο μετά δυόμιση χρόνια. Στο Ειρηνοδικείο Περιστερίου δίνουμε δικάσιμο για το 2017. Αν μάλιστα εφαρμοστούν οι τελευταίες διατάξεις του ν.4055 που αυξάνει την καθ’ ύλην αρμοδιότητα των δικαστηρίων θα υπερβούμε το 2020. Ε, δεν είναι αυτό δικαιοσύνη, κυρίες και κύριοι Βουλευτές.
Το δημόσιο είναι ο καλύτερος και ο χειρότερος πελάτης. Ασκεί κατά κόρον όλα τα ένδικα μέσα. Γιατί; Ή από ευθυνοφοβία, είτε για έτσι νομίζει ότι ασκεί μια ιδιότυπη δημοσιονομική πολιτική. Όσο μακραίνεις τις υποχρεώσεις σου τόσο κερδίζεις εσύ. Ένα μόνο παράδειγμα. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το 2ο Τμήμα, το 2009 κατέθεσε 808 αναιρέσεις. Το 2010 κατέθεσε 2.184 αναιρέσεις. Άρα, υπάρχει μια συνευθύνη.
Με βάση αυτά, στην κατάσταση αυτή, οι Ελληνίδες και οι Έλληνες δικαστές, κυρίες και κύριοι Βουλευτές επιχειρούν τα πάντα. Αισθάνομαι την ανάγκη από τη μακρά πορεία μου στο χώρο της δικαιοσύνης και όχι με την ιδιότητα του Υπουργού Δικαιοσύνης, να διαβεβαιώσω το Σώμα ότι η μεγάλη πλειονότητα των Ελληνίδων και Ελλήνων δικαστών στέκεται σε υψηλό επίπεδο ευθύνης και οφείλουμε να τους τιμήσουμε, κυρίες και κύριοι. Το επίπεδο αξιοπιστίας των περισσοτέρων Ελληνίδων και Ελλήνων δικαστών δεν είναι κατώτερο από δικαστήρια άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε άλλο.
Υπάρχουν όμως και οι άλλοι που είναι λιγότεροι αλλά προκειμένου για τη δικαιοσύνη είναι μεγάλο ποιοτικό μέγεθος. Γι’ αυτούς τα αρμόδια συμβούλια, πρέπει να προσέξουμε την έννοια να τα ενισχύσουν γιατί αυτοί είτε δε θέλουν είτε δεν μπορούν. Για αυτούς τα συμβούλια πρέπει να πουν το λόγο τους. Όπως υπάρχουν και οι ελάχιστοι εκείνοι για τους οποίους τα συμβούλια έπρεπε να έχουν πει τον τελευταίο τους λόγο, τον τελικό λόγο γιατί δεν μπορούν να μένουν στο χώρο της δικαιοσύνης. Αναμένουμε αυτόν τον τελικό λόγο.
Αναγνωρίζουμε επαναλαμβάνω, το έργο που παράγεται. Ενισχύουμε το κύρος τους. Αλλά πρέπει να λέμε κάποτε τα πράγματα με το όνομά τους.
Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, κυρίες και κύριοι. Πολλές φορές θα έχετε ακούσει από το Βήμα αυτό πολλούς να μιλάνε για την ανεξαρτησία από θέση ισχύος. Αλλά να την αμφισβητούν όταν χάνουν αυτή την ισχύ τους. Για μας, κυρίες και κύριοι, η ανεξαρτησία της ελληνικής δικαιοσύνης είναι διασφαλισμένη από το Σύνταγμα και τους νόμους. Είναι κοινή αντίληψη αυτή. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά όμως για την εξωτερική ανεξαρτησία.
Αν μου πείτε για την εσωτερική ανεξαρτησία, το πώς διαρθρώνονται οι υπηρεσίες, το πώς παρεμβαίνει ο ανώτερος στον κατώτερο, εκεί υπάρχει πρόβλημα. Και εδώ παρακαλούνται τα θεσμικά όργανα της δικαιοσύνης να πουν το δικό τους λόγο. Να διευκρινίσουμε. Μιλάμε, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, για την δικαιοσύνη όλου του δικαστικού σώματος. Η ελληνική κοινωνία απαιτεί δικαιοσύνη από όλους. Δεν αναζητεί τον έναν για να τον επικαλείται. Ας αφήσουμε πλέον τη μυθολογία να επικαλούμαστε τον Τερτσέτη και τον Πολυζωίδη ή στα βάθη των αιώνων τον ταπεινό εκείνον Μυλωνά τον Πρώσο που υπερηφανευόταν γιατί υπάρχει, λέει, δικαιοσύνη στην πρωτεύουσα της χώρας. Εμείς ζητούμε μακριά από το εικονοστάσιο των θεσμών δικαιοσύνη από όλους, ανεξαρτησία από όλους.
Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες δικαστές έχουν τη διασφάλιση, έχουν την κοινωνία μαζί τους αρκεί να το θέλουν και εκείνοι και εκείνες. Γιατί, λυπάμαι, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, ή μπορεί και να είναι λίγες, που εκείνοι αναζητούν ερείσματα σε κέντρα εξουσίας ή επιλέγουν συνάφειες που τους εκθέτουν. Για μας είναι οι Έλληνες δικαστές. Και εν όψει των τοποθετήσεων κατά το Σύνταγμα σε θέσεις, όπως αυτό προβλέπει και που θα αποφασίσει το υπουργικό συμβούλιο, ο Υπουργός και ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης χρεώνονται ότι τα κριτήρια κάθε άλλο παρά κομματικά, πολιτικά θα είναι. Για μας αυτό τελείωσε. Αλλάζει άλλη ρότα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Η τοποθέτηση σε θέση ευθύνης, οι προαγωγές όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, η συμμετοχή σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές δεν είναι για δικούς μας, γιατί όλοι είναι δικοί μας. Είναι με βάση άλλα κριτήρια. Στο μέλλοντα χρόνο οι επόμενοι ας χρεωθούν τη συνέχιση αυτής της τακτικής, κυρίες και κύριοι.
Ο τρίτος παράγοντας είναι οι δικηγόροι. Καλά λένε ότι οι δικηγόροι αποτελούν συλλειτουργούς. Δεν παραλείπουμε, όμως άμα, λάχει να τους κατηγορήσουμε για τα πάντα με την έννοια ότι δεν ανοίγουν το επάγγελμα. Ποιο επάγγελμα; Το επάγγελμα είναι τόσο ανοιχτό που στην Ελλάδα μόνο όποιος δε θέλει δε γίνεται δικηγόρος, αρκεί να έχει αποκτήσει πτυχίο εδώ και 50 χρόνια. Κατά συνέπεια, αυτές τις δοξασίες που προβάλλονται εμείς δεν τις δεχόμαστε. Και την ιδιότητα που μου είχαν δώσει οι δικηγόροι δεν την αξιοποιώ, αλλά δεν με παρεμποδίζει να πω τούτο. Όσο δε θέλω τους νεόπτωχους δικηγόρους, τους χιλιάδες δικηγόρους, οι οποίοι αναζητούν σε γραφεία δουλειά με 300 ή 500 ευρώ ως αντιμισθία, κυριολεκτώ.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)
Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε. Θα παρακαλέσω να έχω ένα λεπτό, αν έχετε την καλοσύνη. Για την δικαιοσύνη παρακαλώ.
Δεν επιθυμούμε αυτούς να τους θρέψει η κοινωνία. Δε δικαιούμαστε όμως να τους δώσουμε αυτούς τροφή σε διάφορες δοξασίες για κλειστό επάγγελμα.
Κυρίες και κύριοι, οι δικηγορικοί σύλλογοι συντηρούν τη δικαιοσύνη ο καθένας δίνοντας το κάτι τις του. Άλλος δίνοντας χαρτί, άλλος computer και άλλος δίνοντας δικηγόρους για καλύψεις θέσεων ευθύνης.
Το φυλακιστικό σύστημα που το λένε και σωφρονιστικό το γνωρίζετε όλοι. Εμείς με τον κ. Καραγκούνη επισκεφθήκαμε τις φυλακές Κορυδαλλού. Επικοινωνήσαμε με τους κρατουμένους. Ξέραμε ότι οι καταστάσεις είναι θλιβερές. Θα κάνουμε συγκεκριμένες επιλογές και προτάσεις. Όχι μόνο με το άνοιγμα νέων φυλακών, αλλά και με την εφαρμογή διατάξεων ρυθμίσεων, όπως είναι ο σωφρονιστικός κώδικας που έγινε υπό τον καθηγητή Πανούση, όπως είναι ο νόμος περί ναρκωτικών, αφού τον θέσουμε σε διάλογο, αφού τον εξορθολογήσουμε, γιατί οι περισσότεροι εκεί μέσα είναι από ναρκωτικά.
Κυρίες και κύριοι, τέλος έχω το χρέος να αναφερθώ και πάλι στην ανάγκη υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τους πολλούς και για τους λίγους. Αντιλαμβάνεστε τι εννοώ. Δεν πρέπει να υπάρξει αντιπαλότητα στον τομέα αυτόν. Η υπεράσπιση των πολλών δεν πρέπει να είναι παράλειψη για την υπεράσπιση των λίγων. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε μια ολιστική δικαιϊκή αντίληψη και να εφαρμόσουμε μια ολιστική πολιτική. Τόσο διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολλών όσο και διασφάλιση των δικαιωμάτων των ολίγων. Έτσι θα αναδειχθεί ο πολιτισμός και η υπευθυνότητα της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς αντιπαλότητες, χωρίς οξύνσεις.
Τέλος, η ασφάλεια δικαίου δεν είναι ασφάλεια που παραπέμπει αλλού είτε είναι ασφάλεια σε ατομικό δικαίωμα, είτε είναι ασφάλεια που συνδέεται με το δικαίωμα να ζω στο σπίτι μου, στη γειτονιά μου, να είμαι ελεύθερος, να πορεύομαι να διαδηλώνω. Αντιλαμβάνεστε ότι η ασφάλεια είναι για όλους και για τους πολλούς και για τους λίγους.
Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ το Φώτη Κουβέλη και τη Δημοκρατική Αριστερά που σ’ αυτή την περίοδο της ζωής μου επέμεναν και μου ανέθεσαν τα δύσκολα. Δύσκολοι καιροί, δύσκολες συνθήκες. Με τον κ. Υπουργό θα προσπαθήσουμε και ελπίζω να τα καταφέρουμε. Λέμε να τα καταφέρουμε. Αλλά και αν δεν τα καταφέρουμε όλα και αποδειχθούμε εραστές της ουτοπίας και αυτό έχει τη γοητεία του.
Σε κάθε περίπτωση ο δρόμος για τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα μένει πάντα ανοιχτός.
Σας ευχαριστώ.
*******