Δημοσιεύουμε προς γνώση των συναδέλφων την Τροπολογία του Υπουργείου Δικαιοσύνης που κατατέθηκε στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υγείας «Κύρωση α) της από 13.4.2020 Π.Ν.Π. "Μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορωνοΐού COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις" (Α* 84) και β) της από 1.5.2020 Π.Ν.Π. "Περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορωνοΐού COVID-19 και την επάνοδο στην κοινωνική και οικονομική κανονικότητα" (Α'90) και άλλες διατάξεις» με την οποία ρυθμίζονται ζητήματα για τον τρόπο επαναλειτουργίας των δικαστηρίων και των εισαγγελιών της χώρας, οι εργασίες των οποίων ανεστάλησαν προσωρινά με διαδοχικές κοινές υπουργικές αποφάσεις κατ' εξουσιοδότηση της από 11 Μαρτίου 2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοΐού COVID-19 καιτης ανάγκης περιορισμού της διάδοσής του».
Με την Τροπολογία γίνονται δεκτές πολλές από τις προτάσεις που υπέβαλε το δικηγορικό σώμα στο πλαίσιο της Επιτροπής για την Επαναλειτουργία των Δικαστηρίων.
Συγκεκριμένα:
1. Πολιτικά Δικαστήρια
Όσον αφορά στη λειτουργία των πολιτικών δικαστηρίων και τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, για το χρονικό διάστημα από 1.6.2020 έως 15.9.2020, προβλέπονται, συνοπτικά, τα εξής:
• Το χρονικό διάστημα της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής (13.3.2020 - 31.5.2020) δεν υπολογίζεται στις νόμιμες και δικαστικές προθεσμίες για τη διενέργεια διαδικαστικών και εξώδικων πράξεων, καθώς και άλλων ενεργειών ενώπιον των δικαστηρίων, συμβολαιογράφων ως υπαλλήλων του πλειστηριασμού, υποθηκοφυλακείων, κτηματολογικών γραφείων και άλλων τρίτων προσώπων.
Μετά τη λήξη της παραπάνω αναστολής οι προθεσμίες αυτές τρέχουν για όσο χρονικό διάστημα υπολείπεται για να συμπληρωθεί η αντίστοιχη προβλεπόμενη από το νόμο προθεσμία.
Ειδικότερα οι προθεσμίες της παρ. 2 του άρθρου 215, των παρ. 1 και 2 του 237 και του άρθρου 238 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ), καθώς και οι προθεσμίες άσκησης ανακοπών, ένδικων μέσων και πρόσθετων λόγων δεν συμπληρώνονται, αν δεν παρέλθουν επιπλέον τριάντα (30) ημέρες από την προβλεπόμενη λήξη τους.
• Οίκοθεν επαναπροσδιορισμός της συζήτησης κάθε υπόθεσης που ματαιώθηκε διαρκούσης της αναστολής, δηλαδή μέχρι και την 31η.5.2020, σε σύντομη κατά το δυνατόν δικάσιμο, χωρίς την υποχρέωση της εκ νέου κλήτευσης των διαδίκων, με την πρόβλεψη ότι η εγγραφή της υπόθεσης στο οικείο πινάκιο ή έκθεμα, το οποίο μπορεί να τηρείται και ηλεκτρονικά, ισχύει ως κλήτευση αυτών.
Επίσης, προς διευκόλυνση της ενημέρωσης των διαδίκων και όχι επί ποινή ακυρότητας, προβλέπονται η γνωστοποίηση της νέας δικασίμου από τον γραμματέα του δικαστηρίου στον δικηγορικό σύλλογο της έδρας αυτού και επιπλέον η δυνατότητα αποστολής από τον γραμματέα ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των διαδίκων της νέας δικασίμου ή η ανάρτησή της στην πύλη ψηφιακών υπηρεσιών δικαστηρίων solon.gov.gr.
• Χρονικός καταμερισμός εντός της αυτής ημέρας όλων των εγγεγραμμένων στο πινάκιο ή έκθεμα υποθέσεων, πλην εκείνων της νέας τακτικής διαδικασίας, και γνωστοποίηση αυτού, το αργότερο την προηγούμενη της δικασίμου εργάσιμη ημέρα, στον οικείο δικηγορικό σύλλογο και προσθέτως με αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των διαδίκων ή των πληρεξούσιων δικηγόρων τους, εφόσον είναι γνωστή, ή με ανάρτηση στην πύλη ψηφιακών υπηρεσιών δικαστηρίων solon.gov.gr.
Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα αναβολής ατελώς, κατά την εκφώνηση της υπόθεσης από το οικείο πινάκιο ή έκθεμα κατά την ημέρα της δικασίμου, χωρίς τις δεσμεύσεις του άρθρου 241 ΚΠολΔ και χωρίς παράσταση των πληρεξούσιων δικηγόρων στο ακροατήριο, αφού υποβληθεί το αργότερο έως τη δωδεκάτη ώρα της προηγούμενης της δικασίμου εργάσιμης ημέρας κοινή ανέκκλητη δήλωση των πληρεξουσίων δικηγόρων κατά την παρ. 2 του άρθρου 242 του ΚΠολΔ,
• Δυνατότητα η υπόθεση να τίθεται προς συζήτηση στην αρχή του πινακίου ή του εκθέματος μετά από σχετική δήλωση των διαδίκων, στην περίπτωση που η συζήτηση αυτής διεξάγεται χωρίς την εξέταση μάρτυρα
• Δυνατότητα λήψης ενόρκων βεβαιώσεων ενώπιον δικηγόρου της έδρας του δικαστηρίου ή της κατοικίας ή της διαμονής του μάρτυρα, πλην των πληρεξουσίων δικηγόρων των διαδίκων.
• Αυτεπάγγελτη αναβολή των υποθέσεων με πράξη του προέδρου του τριμελούς συμβουλίου ή του αρμόδιου δικαστή, που έχουν προσδιορισθεί σε δικάσιμο μετά τη λήξη της αναστολής (31.5.2020) και αφορούν εκκρεμείς δίκες της παλαιάς τακτικής διαδικασίας ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, καθώς και εφέσεις που εκδικάζονται ενώπιον του Εφετείου κατά ερήμην αποφάσεων, που είχαν εκδοθεί κατά την ίδια διαδικασία, υπό την προϋπόθεση ότι ο χρόνος πριν από τη δικάσιμο, κατά τον οποίο πρέπει το αργότερο να κατατεθούν οι προτάσεις και οι αντικρούσεις των διαδίκων, εμπίπτει στο χρονικό διάστημα της αναστολής και οι διάδικοι δεν έχουν καταθέσει προτάσεις και αντικρούσεις με τα σχετικά αποδεικτικά τους μέσα και διαδικαστικά έγγραφα.
Ταυτόχρονα προβλέπεται ο οίκοθεν προσδιορισμός νέας ημέρας και ώρας συζήτησης στο ακροατήριο σε σύντομη κατά το δυνατόν δικάσιμο, χωρίς την υποχρέωση της εκ νέου κλήτευσης των διαδίκων, με την πρόβλεψη ότι η εγγραφή της υπόθεσης στο οικείο πινάκιο ή έκθεμα, το οποίο μπορεί να τηρείται και ηλεκτρονικά, ισχύει ως κλήτευση αυτών.
Επίσης, προς διευκόλυνση της ενημέρωσης των διαδίκων και όχι επί ποινή ακυρότητας, προβλέπεται η γνωστοποίηση της νέας δικασίμου από τον γραμματέα του δικαστηρίου στον δικηγορικό σύλλογο της έδρας αυτού και επιπλέον η δυνατότητα αποστολής από τον γραμματέα ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των διαδίκων με τη νέα δικάσιμο ή η ανάρτησή της στην πύλη ψηφιακών υπηρεσιών δικαστηρίων solon.gov.gr για όσα δικαστήρια και διαδικασίες έχουν ενταχθεί στο εν λόγω σύστημα,
• Υποχρεωτική αναβολή των υποθέσεων ατελώς, στην περίπτωση που οι προθεσμίες κλήτευσης των διαδίκων έληγαν ή λήγουν εντός του χρονικού διαστήματος της αναστολής και ο υπολειπόμενος χρόνος συμπλήρωσής τους, δεν επαρκεί για την τήρηση τους, χωρίς τις δεσμεύσεις του άρθρου 241 του ΚΠολΔ,
• Αυτοδίκαιη παράταση μέχρι τη νέα δικάσιμο που θα ορισθεί, της ισχύος των προσωρινών διαταγών και διατάξεων αποφάσεων επί αιτήσεων αναστολής της εκτέλεσης ή της εκτελεστότητας σε υποθέσεις κάθε φύσης και διαδικασίας, οι οποίες χορηγήθηκαν μέχρι τη ματαιωθείσα λόγω της αναστολής των δικών συζήτηση της σχετικής αίτησης ή ορίστηκε ότι ισχύουν υπό τον όρο διεξαγωγής της συζήτησης αυτής
, • Υποχρεωτική αναβολή ατελώς των υποθέσεων με αίτημα των διαδίκων και χωρίς τις δεσμεύσεις του άρθρου 241 του ΚΠολΔ, στην περίπτωση που το χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της αναστολής δεν επαρκεί για να τηρηθούν, σε σχέση με την ορισθείσα δικάσιμο, οι προθεσμίες άσκησης των πρόσθετων λόγων ή της αντέφεσης, με τη ρητή πρόβλεψη ότι στις εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον του Αρείου Πάγου η κατά τα άνω άσκηση των προσθέτων λόγων αναίρεσης στη νέα δικάσιμο είναι παραδεκτή,
• Υποχρέωση του δικαστηρίου να χορηγήσει αναβολή ατελώς και χωρίς τις δεσμεύσεις του άρθρου 241 του ΚΠολΔ, ύστερα από σχετικό αίτημα του έχοντος το αντίστοιχο βάρος διαδίκου, στην περίπτωση που η προθεσμία κατάθεσης των προτάσεων της παρ. 1 του άρθρου 570 ή η προθεσμία κατάθεσης των εγγράφων της παρ. 3 του άρθρου 570 του ΚΠολΔ έληξε ή λήγει εντός του χρονικού διαστήματος της αναστολής και η συζήτηση της αναίρεσης έχει προσδιορισθεί σε χρόνο βραχύτερο της συμπλήρωσης των ως άνω προθεσμιών,
• Ματαίωση των πλειστηριασμών που αφορούν κινητή περιουσία του οφειλέτη (με εξαίρεση πράγματα υποκείμενα σε φθορά), ακίνητα, πλοία και αεροσκάφη, που έχουν ορισθεί κατά το χρονικό διάστημα από 1.6.2020 έως 31.7.2020, και πρόβλεψη για τον επαναπροσδιορισμό τους,
• Ματαίωση πλειστηριασμού που η ημέρα ορισμού του έγινε κατ' εφαρμογή της παρ. 1, του δευτέρου εδαφίου της παρ. 2 και της παρ. 3 του άρθρου 966 του ΚΠολΔ, στην περίπτωση που οποιαδήποτε προθεσμία εμπίπτει, έστω και μερικώς, εντός του χρονικού διαστήματος της αναστολής, καθώς και πρόβλεψη για τον εκ νέου προσδιορισμό του,
• Ματαίωση πλειστηριασμών που επισπεύδονται σύμφωνα με το άρθρο 973, την παρ. 4 του άρθρου 1006 και την παρ. 4 του άρθρου 1011Α του ΚΠολΔ και έχει ορισθεί ημέρα διεξαγωγής έως τις 15.6.2020, καθώς και πρόβλεψη για τον εκ νέου προσδιορισμό τους
, • Μετατίθενται οι προθεσμίες για την υπαγωγή συγκεκριμένων υποθέσεων σε διαδικασία διαμεσολάβησης (ν.4640/2019). – Προβλέπεται έναρξη ισχύος των άρθρων 6 και 7 του ν. 4640/2019 για τις αγωγές της περ. β του άρθρου 44 του ν. 4640/2019 που κατατίθενται από την 1η.7.2020 και εφεξής,
• Μη επιβολή τόκων επιδικίας για το χρονικό διάστημα της αναστολής (13.3.2020 - 31.5.2020),
• Οίκοθεν επαναπροσδιορισμός των υποθέσεων που ματαιώθηκαν κατά το χρονικό διάστημα από 9.3.2020 έως 12.3.2020, λόγω της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε στις 9.3.2020, στο ισόγειο του κτιρίου του Ειρηνοδικείου Αθηνών, σε νέα δικάσιμο, που ορίζεται με πράξη της Προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του άνω Δικαστηρίου, χωρίς κλήτευση των διαδικων, με τη πρόβλεψη ότι η εγγραφή των υποθέσεων στο οικείο πινάκιο ή έκθεμα, το οποίο μπορεί να τηρείται και ηλεκτρονικά, ισχύει ως κλήτευση αυτών.
Επίσης, προς διευκόλυνση της ενημέρωσης των διαδικων και όχι επί ποινή ακυρότητας, προβλέπεται η γνωστοποίηση της νέας δικασίμου από τον γραμματέα του δικαστηρίου στους δικηγορικούς συλλόγους Αθηνών και Πειραιώς και η ανάρτησή της στην πύλη ψηφιακών υπηρεσιών δικαστηρίων solon.gov.gr, καθώς και η δυνατότητα γνωστοποίησης της νέας δικασίμου με αποστολή από τον γραμματέα ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των διαδικων, εφόσον είναι γνωστή
2. Ποινικά Δικαστήρια
Αναφορικά με την επαναλειτουργία των ποινικών δικαστηρίων για το ίδιο ως άνω χρονικό διάστημα (1.6.2020-15.9.2020),προβλέπονται τα εξής:
• Επανέναρξη των προθεσμιών άσκησης όλων των προβλεπομένων από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α' 96, ΚΠΔ) και τους ειδικούς ποινικούς νόμους ενδίκων μέσων, οιονεί ενδίκων μέσων και ενδίκων βοηθημάτων, οι οποίες τελούσαν σε αναστολή με τις κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Άμυνας, Υγείας και Δικαιοσύνης υπ' αρ. ΔΙα/Γ.Π.οικ. 17734/12.3.2020 (Β' 833), ΔΙα/Γ.Π.οικ. 21159/27.3.2020 (ΒΊ074), ΔΙα/Γ.Π.οικ. 24403/11.4.2020 (θ’ 1301), ΔΙα/Γ.Π.οικ. 26804/25.4.2020 (Β' 1588) και την κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Άμυνας, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών με αριθμ. ΔΙα/ΓΠ.οικ 30340/15.5.2020 (Β' 1857).
Προς τον σκοπό της αποφυγής του συνωστισμού, προβλέπεται η παράταση των ως άνω προθεσμιών για δέκα επιπλέον ημέρες μετά τη λήξη τους, ήτοι μετά την πάροδο του προβλεπόμενου από το τον ΚΠΔ και τους ειδικούς ποινικούς νόμους χρονικού διαστήματος,
• Δυνατότητα υποβολής μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των αιτήσεων αναστολής εκτέλεσης κατά τα άρθρα 471 και 497 ΚΠΔ, ακύρωσης της απόφασης κατά τα άρθρα 430 επ. ΚΠΔ, ακύρωσης της διαδικασίας, κατά τα άρθρα 341 και 435 ΚΠΔ, αναβολής ή διακοπής εκτέλεσης της ποινής, κατά τα άρθρα 555 και 557 ΚΠΔ, καθώς και των αιτήσεων που αφορούν στον καθορισμό συνολικής ποινής κατά το άρθρο 551 ΚΠΔ, στην απότιση της χρηματικής ποινής σε δόσεις εντός προθεσμίας, κατά τα άρθρα 80 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α7 95) και 82 του προίσχύοντος ΠΚ (πδ 283/1985, Α' 106) και στη μετατροπή της χρηματικής ποινής ή του προστίμου σε παροχή κοινωφελούς εργασίας κατά την παρ. 5 του άρθρου 82 του προϊσχύοντος ΠΚ,
• Για την ορισθείσα δικάσιμο ειδοποιείται ο αιτών ή ο πληρεξούσιος δικηγόρος του με κάθε πρόσφορο μέσο και επισυνάπτεται στη δικογραφία σχετική βεβαίωση ειδοποίησης του αρμόδιου γραμματέα. Κατά την εκδίκαση των αιτήσεων αυτών το δικαστήριο συνεδριάζει με μόνη την παρουσία του πληρεξούσιου δικηγόρου του αιτούντος, ο οποίος, στην περίπτωση που κρατείται, δεν μετάγεται.
Στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες ο αιτών δεν έχει διορίσει πληρεξούσιο δικηγόρο, δύναται να υποβάλει με κάθε πρόσφορο μέσο υπόμνημα ενώπιον του δικαστηρίου.
• Αν κατά την ενημέρωση των διαδίκων ή των πληρεξούσιων δικηγόρων τους για τη λήψη αντιγράφου εισαγγελικής πρότασης κατά την παρ. 3 του άρθρου 138, την παρ. 2 του άρθρου και την παρ. 2 του άρθρου 309 του ΚΠΔ, ο ενδιαφερόμενος διάδικος ή πληρεξούσιος δικηγόρος γνωστοποιήσει διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στην οποία κατά δήλωσή του επιθυμεί να λάβει αντίγραφο της εισαγγελικής πρότασης, ο αρμόδιος γραμματέας υποχρεούται να αποστείλει την εισαγγελική πρόταση με τον τρόπο αυτό.
Στην περίπτωση αυτή η ειδοποίηση αποδεικνύεται από το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εκτύπωση του οποίου επισυνάπτεται στη δικογραφία.
Η υποβολή υπομνημάτων κατά τα άρθρα 308 και ΚΠΔ διενεργείται και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
3. Ελεγκτικό Συνέδριο
Για το Ελεγκτικό Συνέδριο προβλέπεται ότι η συζήτηση των υποθέσεων που ματαιώθηκαν κατά τη διάρκεια της αναστολής της λειτουργίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου λόγω της εξάπλωσης του κορωνοϊού, προβλέπεται ότι η συζήτηση των υποθέσεων που ματαιώθηκαν κατά τη διάρκεια της αναστολής, επαναπροσδιορίζεται οίκοθεν, χωρίς νέα κλήτευση των διαδίκων, εφόσον αυτοί είχαν ήδη κλητευθεί νόμιμα κατά τη ματαιωθείσα δικάσιμο, ώστε ο επαναπροσδιορισμός να γίνεται σύντομα και οι συγκεκριμένοι διάδικοι να μην βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση από άλλους διαδίκους.
Οι διάδικοι λαμβάνουν γνώση για τη νέα δικάσιμο, τουλάχιστον δεκαπέντε ημέρες πριν από αυτήν, από την ανάρτηση των πινακίων και την εμφάνιση των εκθεμάτων στην ηλεκτρονική σελίδα του δικαστηρίου.
4. Τακτικά διοικητικά δικαστήρια
Σε περίπτωση ματαίωσης της συζήτησης οποιοσδήποτε υπόθεσης ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων κατά τη διάρκεια της προσωρινής αναστολής (13.3.2020 - 31.5.2020), επαναπροσδιορίζεται η συζήτησή της οίκοθεν με πράξη του Προέδρου του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο σε προσεχή δικάσιμο, χωρίς νέα κλήτευση των διαδίκων, εφόσον αυτοί είχαν κληθεί νόμιμα στη ματαιωθείσα συζήτηση.
Οι διάδικοι ενημερώνονται από την ανάρτηση των πινακίων στα αντίστοιχα τμήματα και την εμφάνιση των εκθεμάτων στην ηλεκτρονική σελίδα του Δικαστηρίου, οι οποίες, στην περίπτωση αυτή, γίνονται τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη δικάσιμο
---Επισυνάπτεται το πλήρες κείμενο της Τροπολογίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης
Η άνω τροπολογία θα ψηφιστεί από τη Βουλή την Παρασκευή 29.5.2020 και θα ισχύει από τη δημοσίευση στο ΦΕΚ, η οποία σύμφωνα με την ενημέρωση που έχουμε θα γίνει την επόμενη ημέρα, Σάββατο 30.5.2020.
